Bailiúcháin
Nósanna imeachta maidir le Nochtuithe Cosanta
Ó Oifig an Choimisiún um Cheapacháin Seirbhíse Poiblí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Ó Oifig an Choimisiún um Cheapacháin Seirbhíse Poiblí
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Nósanna imeachta maidir le Nochtuithe Cosanta
1. Tá an Coimisiún um Cheapacháin Seirbhíse Poiblí (an “CCSP”) tiomanta do chultúr a chruthú a thacaíonn le noctadh cosanta a dhéanamh agus cuireann sé cosaint ar fáil do dhaoine atá ag déanamh tuairisce.
2. Is duine forordaithe é Stiúrthóir Oifig an CCSP faoin Acht um Nochtadh Cosanta 2014 (Nochtadh do Dhaoine Forordaithe) Ordú 2020 (IR Uimh. 367/2020). Ciallaíonn sé seo gur féidir le hoibrí ar bith Nochtadh Cosanta a chur faoi bhráid an CCSP maidir leis na nithe a leanas:
Gach ní a bhaineann le caighdeáin a leagan síos i dtaca le hearcaíocht agus roghnúchán do cheapacháin Seribhíse Poiblí, lena n-áirítear monatóireacht agus iniúchadh a dhéanamh ar phróisis earcaíochta agus roghnúcháin na hearnála poiblí.
3. Baineann na nósanna imeachta seo le gach oibrí ar mian leis nó léi éagóir ábhartha a thuairisciú a bhaineann leis na nithe atá leagtha amach in alt 2.
Cad is Nochtadh Cosanta ann?
4. Is ionann nochtadh cosanta, san Acht um Nochtadh Cosanta, agus nochtadh faisnéise a léiríonn, i dtuairim réasúnach oibrí, éagóir ábhartha amháin nó níos mó; gur tháinig sé nó sí ar aird an oibrí i gcomhthéacs a bhaineann leis an obair; agus go nochtar é ar an modh a fhorordaítear san Acht.
5. Chun críche an Achta um Nochtadh Cosanta, ciallaíonn oibrí duine aonair a bhfuil faisnéis faighte aige nó aici maidir le héagóir ábhartha i gcomhthéacs oibre.
6. Áirítear le hoibrí
• pearsa aonair atá nó a bhí ina fhostaí nó ina fostaí,
• pearsa aonair a d’oibrigh nó a oibríonn faoi aon chonradh eile, sainráite nó intuigthe agus (más conradh sainráite é) cibé acu ó bhéal nó i scríbhinn, trínar gheall an phearsa aonair aon obair nó seirbhísí a dhéanamh nó a chomhlíonadh (cibé acu go pearsanta nó ar shlí eile) do pháirtí eile sa chonradh chun críocha ghnó an pháirtí sin,
• gur pearsa aonair a oibríonn nó a d’oibrigh do dhuine in imthosca (i) ina ndéanann nó ina soláthraíonn tríú duine an phearsa aonair chun an saothar a dhéanamh, agus (ii) go bhfuil nó go raibh na téarmaí ar a bhfuil an phearsa aonair gafa chun an saothar a dhéanamh arna gcinneadh go substaintiúil ag an bpearsa aonair ach ag an duine dá n-oibríonn nó dá n-oibrigh an phearsa aonair, ag an tríú duine nó ag an mbeirt acu,
• pearsa aonair a soláthraítear nó ar cuireadh taithí oibre ar fáil dó nó di de bhun cúrsa nó cláir oiliúna nó oiliúint le haghaidh fostaíochta (nó leo araon) ar shlí seachas faoi chonradh fostaíochta,
• pearsa aonair atá nó a bhí ina scairshealbhóir de chuid gnóthais,
• pearsa aonair atá nó a bhí ina chomhalta nó ina comhalta de chomhlacht riaracháin, bainistíochta nó maoirseachta gnóthais, lena n-áirítear comhaltaí neamhfheidhmiúcháin,
• pearsa aonair atá nó a bhí ina shaorálaí,
• duine aonair a fhaigheann faisnéis maidir le héagóir iomchuí le linn próisis earcaíochta, agus
• duine aonair a fhaigheann faisnéis maidir le héagóir ábhartha le linn caibidlíochtaí réamhchonarthacha (seachas próiseas earcaíochta dá dtagraítear thuas).
7. Caithfidh sé gur i gcomhthéacs oibre a tharraingítear aird an duine tuairiscithe ar an bhfaisnéis. Ciallaíonn comhthéacs oibre, gníomhaíochtaí oibre reatha nó roimhe sin san earnáil phoiblí nó san earnáil phríobháideach trína bhfaigheann an duine tuairiscithe, beag beann ar chineál na ngníomhaíochtaí sin, faisnéis maidir le héagóir ábhartha, agus ina bhféadfaí pionós a ghearradh ar an duine tuairiscithe as an bhfaisnéis a thuairisciú.
8. Ní mór tuairim réasúnach a bheith ag duine tuairiscithe go léiríonn an fhaisnéis a nochtar éagóir, nó go dtaispeánann sí éagóir.
9. Chun Nochtadh Cosanta a dhéanamh le Stiúrthóir Oifig an CCSP, mar dhuine forordaithe, ní mór duit freisin a chreidiúint go réasúnta go dtagann an éagóir ábhartha le sainchúram an Choimisiúin agus go bhfuil an fhaisnéis a nochtar agus aon líomhain ann fíor go substaintiúil.
10. Clúdaíonn “éagóracha iomchuí”
• Cionta coiriúla,
• Mainneachtain oibleagáid dhlíthiúil a chomhlíonadh (seachas do chonradh fostaíochta)
• Iomrall ceartais
• Sláinte agus sábháilteacht a chur i mbaol
• Damáiste don chomhshaol
• Cistí poiblí a úsáid go neamhdhleathach nó go míchuí
• Iompar leatromach, idirdhealaitheach nó faillíoch ag comhlacht poiblí
• Sáruithe ar dhlí an Aontais
• Fianaise faoi éagóir a cheilt nó a scriosadh
Ní chosnaítear leis an Acht um Nochtadh Cosanta nithe nach bhfuil iontu ach casaoidí pearsanta idir duine tuairiscithe agus a fhostóir nó comhoibrí, agus nach mbaineann ach amháin leis an duine tuairiscithe.
Ní éagóir ábhartha é ábhar más feidhm de chuid an oibrí nó de chuid fhostóir an oibrí é an t-ábhar a bhrath, a imscrúdú nó a ionchúiseamh agus nach gníomh nó neamhghníomh ar thaobh an fhostóra é ná nach bhfuil gníomh nó neamhghníomh i gceist leis.
Más mian leat tuarascáil a chur faoi bhráid an CCSP, is féidir é sin a dhéanamh ar an nguthán ar +353 1 639 5750 nó ar ríomhphost chuig ár seoladh ríomhphoist disclosures@cpsa.ie
11. Nuair a dhéantar tuairisc ó bhéal, déanfaidh an faighteoir í a thaifeadadh nó a dhoiciméadú i bhfoirm miontuairiscí. I gcás ina dtógfar miontuairiscí, iarrfar ar an duine tuairiscithe an fhaisnéis a soláthraíodh a dheimhniú.
12. Féadfaidh an CCSP tús áite a thabhairt do thuarascálacha maidir le héagóir ábhartha thromchúiseach, más gá agus más iomchuí, ag féachaint do líon na dtuarascálacha a fuarthas.
13. Agus tuarascáil á cur faoi bhráid an CCSP aige, ba cheart don tuairisceoir an méid seo a leanas a leagan amach:
a. Ainm, post san eagraíocht, áit oibre agus sonraí teagmhála an duine tuairiscithe;
b. An mian leis an duine tuairiscithe go ndéanfaí teagmháil leis;
c. Dáta na héagóra líomhnaithe (más eol) nó an dáta ar cuireadh tús leis an éagóir líomhnaithe nó an dáta a aithníodh é;
d. Cibé acu atá nó nach bhfuil an éagóir líomhnaithe fós ar siúl
e. Ar nochtadh an éagóir líomhnaithe cheana féin agus, má nochtadh, cé dó, cathain, agus cén gníomh a rinneadh;
f. Faisnéis maidir leis an éagóir líomhnaithe (an méid atá ag tarlú/a tharla agus conas a tharla)
g. Ainm aon duine/aon duine a líomhnaítear go raibh baint aige/aici leis an éagóir líomhnaithe (más eol aon ainm agus má mheasann an t-oibrí gur gá duine a ainmniú chun an éagóir a nochtadh a thuairisciú);
14. Glacfaidh an CCSP le tuarascálacha gan ainm. I gcás ina bhfaightear tuarascáil anaithnid, áfach, d’fhéadfadh sé go mbeidh srian ar chumas an CCSP admháil agus aiseolas a thabhairt agus dul i mbun bearta leantacha.
15. Déanfaidh an Duine Ainmnithe Nochtadh Cosanta a admháil i scríbhinn laistigh de 7 lá féilire tar éis an tuarascáil a fháil ach amháin:
• Gur iarr an duine tuairiscithe a mhalairt; nó
• Creideann an Duine Ainmnithe le réasún go gcuirfeadh admháil cosaint chéannacht an duine tuairiscithe i mbaol.
Is iad seo a leanas na daoine a ainmníodh chun obair leantach a dhéanamh ar chúiseanna imní a thagann chun cinn tríd an nós imeachta seo:
• Sharon McCabe (CCSP)
• Rachael Horan (CCSP)
• Shauna Watters (CCSP)
Is féidir leat do thuairisc a dhéanamh i scríbhinn trí ríomhphost a chur chuig seoladh ríomhphoist tiomnaithe disclosures@cpsa.ie. ag a mbeidh rochtain ag na daoine ainmnithe thuas agus acu siúd amháin. Roimh duit cúis imní a ardú, b’fhéidir gur mhaith leat labhairt le ceann de na daoine ainmnithe agus míneoidh siad duit cad a tharlóidh le do thuairisc.
Sa chás go mbaineann do thuairisc le ceann amháin nó níos mó de na daoine ainmnithe thuas, is féidir leat do thuairisc a dhéanamh go díreach leis an Oifigeach Pearsanra, Sean Garvey.
16. Is daoine ainmnithe iad baill na foirne imscrúdaithe faoin Acht um Nochtadh Cosanta chun obair leantach a dhéanamh ar thuairiscí, chun measúnú tosaigh a dhéanamh ar an tuarascáil, chun cumarsáid a choinneáil agus chun tuilleadh faisnéise a iarraidh ar an duine tuairiscithe agus chun aiseolas a thabhairt dó. Tá siad freagrach freisin as faisnéis a sholáthar faoi phróisis agus nósanna imeachta an Choimisiúin faoin Acht um Nochtadh Cosanta.
17. Ar thuarascáil a fháil, déanfaidh an Duine Ainmnithe measúnú tosaigh chun na nithe seo a leanas a chinneadh:
a. an bhfuil fianaise prima facie ann go bhféadfadh sé gur tharla éagóir ábhartha;
b. an nochtadh cosanta atá sa tuarascáil;
c. an dtagann an tuarascáil faoi shainchúram an CCSP.
18. D’fhéadfaí tuilleadh faisnéise a lorg ón tuairisceoir chun a dheimhniú an bhfuil fianaise prima facie ann go bhféadfadh sé gur tharla éagóir ábhartha. Ag brath ar chúinsí na tuairisce, is féidir faisnéis ón tuairisceoir a fháil trí ráiteas ó fhinnéithe agus/nó trí agallamh.
19. Mura bhfuil aon fhianaise prima facie ann go bhféadfadh sé gur tharla éagóir ábhartha, dúnfar an t-ábhar.
20. Má léiríonn an measúnú tosaigh go bhfuil éagóir ábhartha ann ach gur léir gur mionrud é agus nach gá tuilleadh bearta leantacha a dhéanamh ina leith, dúnfar an t-ábhar.
21. Más tuarascáil í a rinneadh roimhe seo agus mura bhfuil aon fhaisnéis fhóinteach nua inti maidir le héagóir ábhartha i gcomparáid le tuarascáil roimhe seo inar tugadh na nósanna imeachta chun críche agus mura bhfuil údar maith le hobair leantach eile a dhéanamh de bharr imthosca dlíthiúla nó fíorasacha nua, dúnfar an t-ábhar.
22. Má léirítear sa mheasúnú tosaigh go mbaineann an tuarascáil le nithe nach dtagann faoi shainchúram an CCSP, cuirfear an tuarascáil ar aghaidh chuig an duine forordaithe ábhartha, nó i gcás nach bhfuil aon duine forordaithe eile ann, chuig an gCoimisinéir um Nochtadh Cosanta.
23. Cuirfear an duine tuairiscithe ar an eolas, a luaithe is indéanta, má thagann aon cheann de na torthaí sin chun cinn agus an chúis atá leis an gcinneadh.
24. Mura bhfuil feidhm ag aon cheann de na forais thuas chun an t-ábhar a dhúnadh, cinnfidh an Duine Ainmnithe an beart is iomchuí chun dul i ngleic leis an éagóir i gcomhréir le feidhmeanna an CCSP faoin reachtaíocht ábhartha. Féadfar na nithe seo a leanas a áireamh mar ghníomhaíocht iomchuí, ach gan a bheith teoranta dóibh:
25. Cé go bhfuil cumhachtaí imscrúdaithe agus cumhachtaí áirithe smachtbhanna ag CCSP, d’fhéadfadh imthosca teacht chun cinn nuair is é an gníomh is iomchuí tarchur chuig comhlacht atá freagrach as forfheidhmiú nó smachtbhanna nó imscrúdú.
26. Tabharfar aiseolas don duine tuairiscithe laistigh de thrí mhí ón dáta a n-admhófar go bhfuarthas an nochtadh nó mura seolfar aon admháil, laistigh de thrí mhí tar éis an tuarascáil a fháil.
27. Sa chás go bhfaightear tuairisc ón gCoimisinéir um Nochtadh Cosanta nó ó dhuine forordaithe eile, cuirfear aiseolas ar fáil trí mhí ó dháta na hadmhála bunaidh.
28. Féadfar an tréimhse chun aiseolas a sholáthar a shíneadh go sé mhí i gcás ina bhfuil údar maith leis mar gheall ar chastacht ar leith na tuarascála lena mbaineann.
29. Beidh cineál an aiseolais a chuirfear ar fáil ag brath ar chineál an nochta chosanta a dhéanfar ach go ginearálta áireofar ann na forálacha faisnéise maidir leis na gníomhaíochtaí a rinneadh nó atá beartaithe mar bhearta leantacha agus na cúiseanna leis an obair leantach sin. Ní chuirfear aon fhaisnéis ar fáil a d’fhéadfadh dochar a dhéanamh do thoradh an imscrúdaithe ná d’aon ghníomhaíocht a eascraíonn as.
30. Féadfaidh duine tuairiscithe a iarraidh go gcuirfear aiseolas ar fáil dóibh go ráithiúil go dtí go ndúnfar an t-ábhar.
31. Cuirfear toradh deiridh na tuarascála in iúl i scríbhinn don tuairisceoir faoi réir srianta dlíthiúla is infheidhme maidir le rúndacht, pribhléid dhlíthiúil, príobháideachas agus cosaint sonraí nó aon oibleagáid dhlíthiúil eile
32. Ceanglaítear ar an CCSP céannacht aon duine tuairiscithe a choinneáil faoi rún, mura rud é go measann an CCSP le réasún go bhfuil gá le nochtadh chun críocha tuairiscí a fháil, a tharchur nó bearta leantacha a dhéanamh ina leith.
33. Tá roinnt eisceachtaí teoranta eile ann ón dualgas rúndachta, agus is iondúil go n-éilíonn cuid acu sin go dtabharfaí fógra roimh ré don duine tuairiscithe.
34. Ceanglaítear ar an CCSP céannacht aon duine a bhfuil éagóir ábhartha curtha ina leith a choimeád faoi rún fad a bheidh aon imscrúdú ar siúl, mura rud é go measann an CCSP le réasún go bhfuil gá le nochtadh chun críocha na reachtaíochta nó a údaraítear nó a cheanglaítear ar shlí eile de réir dlí.